In een interview blikken we terug naar de mooie, spannende en moeilijke tijd. We spreken Rinus in het Odensehuis Velsen. Hier komt hij wekelijks en ontmoet hij anderen met (beginnende) geheugenproblemen. De ZorgSpecialist zet zich in voor een sociale benadering van dementie. Het gaat om de mens, niet om de ziekte. Goede zorg is óók genieten van bijzondere levensverhalen. Laat jij je inspireren?
Het is halverwege de jaren zeventig als Rinus bij toeval in aanraking komt met de brandweer. Rinus: “Ik zag iemand in de straat met een zwart pak. Frans heette hij. Ik vroeg hem wat dat voor pak dat was. Frans vertelde dat hij bij de brandweer zat. Hele verhalen vertelde hij. Nou, dat leek mij ook wel wat.” Het is het begin van een lange carrière bij de brandweer in Haarlem. Rinus begint als brandwacht bij post ‘Noord’ in de Generaal Cronjéstraat.
Hij heeft al een groot rijbewijs als hij bij de brandweer solliciteert. Naast brandwacht vervult hij ook de functie van ‘chauffeur’. “Het avontuur, dat was mooi. De snelheid. Je beleefde van alles wat je normaal gesproken niet beleeft. Je mocht door rood rijden, hard rijden. Je werd opgepept door de sirenes. Zo raceten we door de stad naar het brandadres.”
Rinus: “In het begin weet je nog niets. Je leert stap voor stap en bent een hulpje van alles. Je geeft de brandweerslang aan, mag een beetje spuiten. Na verschillende opleidingen krijg je perslucht mee en mag je naar binnen. Dan was je iemand, hoor. Je moest hiervoor veel oefenen. Je longen krijgen een flinke opdonder als je hard werkt in een brandend huis.”
Rinus vertelt over de eerste periode in de Generaal Cronjéstraat. “Dat was een bijzondere post. Beneden in de garage stond de autospuit. In deze garage woonden we tijdens onze 24-uurs diensten. Tussendoor deden we wat kantoorwerk en lichte werkzaamheden. Ging de bel, dan sprongen we vanachter het bureau vandaan de brandweerwagen in. Onderweg sprongen er enkele winkeliers bij uit de Cronjéstraat. Zij waren in dienst bij de vrijwillige brandweer. Zo reed ik met de autospuit naar het eind van de Cronjé. Daar waren inmiddels de andere brandwachten gearriveerd en zo gingen wij naar de brand toe.” Rinus lacht. “Ik reed dan niet zo hard, zodat de brandwachten snel de wagen in konden springen. Het mooist was het als we met zes man waren, een volledig bemenste autospuit. Bij grote branden kwamen er vrijwilligers bij, lopend of met de brommer. Zo ging dat in die tijd.”
De ene herinnering na de andere komt boven. Rinus: “Het brandweerwerk ging te allen tijde voor. Maar je moet ook eten. Hoe kom je aan eten? De vrouwen kookten thuis een hapje voor hun mannen. Eén man reed met het ‘eetwagentje’ langs de vrouwen en haalde de pannetjes eten op. Als je een wilde chauffeur had die te hard door de bocht ging dan lagen je spruiten, karbonade en soep achter in de Daffie.”
In 1984 werd post Noord opgeheven. Rinus vertelt dat de laatste klus een geënsceneerde klus was. “We moesten uitrukken naar de Cronjé zelf. Alle mannen stonden er al. Ze stonden daar allemaal met ballonnen met water erin. Die werden uitgedeeld aan het publiek. Dat was omdat post Noord wegging. Dat hadden we van tevoren bedacht.”
Rinus ging vervolgens aan de slag in post ‘Centrum’, aan de Gedempte Oude Gracht. Rinus: “Dat was een grote kazerne; er stonden wel tien auto’s. Je kon er altijd oefenen.” Rinus vertelt dat oefenen een belangrijk deel van zijn werk bij de brandweer uitmaakte. “Oefenen, oefenen, oefenen. Als de bel dan ging, kon je gelijk je taak doen. Het moest snel gaan. Iedereen had zijn eigen taak. Het ging als een geoliede machine.”
Sporten was ook een belangrijk onderdeel. Rinus: “Iedere morgen gingen we sporten, onder leiding van Cor van der Geest. Hij had een sportschool op de Gedempte Oude Gracht en gaf elke ochtend les.”
Rinus vertelt over de hechte band onder brandweerlieden. “Je doet alles samen, het voelt als familie. Binnen de brandweer is er altijd de afspraak dat je minimaal met twee man naar binnen gaat bij een brand. Je moet elkaar blindelings kunnen vertrouwen. In het korps zelf gebeurden gelukkig weinig ongelukken. Alleen die ene keer.” Het is even stil. Rinus vertelt over de brand bij de Koningkerk aan de Kloppersingel in Haarlem in 2003. Tijdens deze brand komen drie brandweerlieden om het leven. Zij bevonden zich in een zijstraat naast de kerk op het moment dat één van de buitenmuren van de kerk omvalt. Rinus is deze dag bijgesprongen; hij kende de mannen goed. “Het was een grote toestand. Veel paniek. Onze jongens lagen onder de brokstukken. Dat is moeilijk hoor.“
Andere indrukwekkende herinneringen passeren de revue. ”Duikers die het ijs stuk sloegen op de Leidsche Vaart en op zoek waren naar drenkelingen.” Rinus balt zijn vuisten en demonstreert het gevoel van toen. “Zo veel spanning. Wij zijn ook maar mensen, daar kom je tijdens het werk wel achter.” Rinus vertelt over auto-ongelukken en brandende auto’s. “Een auto die tegen een boom is aangereden. Dat maakt indruk hoor. En de knal die banden gaven als ze warm werden. Je schrikt altijd.”
Rinus vertelt verder. “We haalden ook mensen uit het water. Dat is een hele specifieke klus. Een race tegen de klok. De duikers gingen te water en probeerden de drenkelingen te vinden. Dat was zo stressvol. Er staat publiek omheen te gillen. Iedereen denkt altijd: bij de brandweer ben je zo stoer als wat. Maar die reddingen in het water, veel brandweerlieden raakten overspannen. We kwamen er toch wel beschadigd uit bleek later. Dan werd ik ’s nachts wakker en kwamen er herinneringen boven.”
Rinus lacht. “Gelukkig was er ook veel plezier onderling. We haalden veel geintjes uit. Naast geintjes onder elkaar waren er ook valse brandmeldingen. Een ‘loentje’, zo noemden we dat. Rinus herinnert zich één van deze meldingen: “Moesten we naar nummer 18 in de Slachthuisstraat. We kwamen daar aan, niets aan de hand. Bleek dat de eigenaar van de woning meneer Brand heette. Dat was een streek van de buurt, van kinderen.” Rinus lacht. “Als het ’s nachts was, dan werden we er niet blij van.”
Binnen de brandweer zijn er veel rangen. Rinus volgt jarenlang intern de ene opleiding na de andere. “Ik heb wel vijf jaren zitten studeren om alles over gevaarlijke stoffen te weten.” Rinus oefent in de mijnen in Limburg met andere brandmeesters en volgt slipcursussen met de autospuit. Hij lacht: “Kreeg je weer een versiersel opgespeld. Het was geen roekeloos gedoe hoor. Veiligheid ging boven alles.” Uiteindelijk wordt Rinus bevelvoerder in post Oost aan de Floris van Adrichemlaan. Als bevelvoerder bepaal je de werkwijze en geef je leiding bij een incident.
Henk van de Oever is kortgeleden met vervroegd pensioen gegaan en heeft nog onder Rinus bij de brandweer mogen dienen. Hij herinnert zich Rinus nog goed: “Een hele sociale man, een natuurlijke leider. Een grote vent met een grote snor en grote handen. In die tijd had je ook nog een leren jas aan. Als Rinus binnenkwam, dan kwam er echt wel even iemand binnen. Was hij het niet met de leiding eens? Dan zei hij er iets van. Hij sprong voor je in de bres en stond altijd klaar om je te helpen. Ook buiten het werk om hielp hij met klusjes. Hij was hartstikke handig met auto’s. Ik heb goede herinneringen aan Rinus. Ik voelde mij altijd prettig bij hem.”
Rinus is in 2004 met pensioen gegaan. Het werk van de brandweer blijft Rinus ook nu nog interesseren. “Ik kijk altijd naar 112 Vandaag. Als het kon, zou ik zo weer meegaan. Ik zou zo weer instappen.”
Meer informatie:
Deel dit artikel:
